Поўны «канверт» праблем

Права кожнага грамадзяніна на працу замацавана артыкулам 42 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, аднак некаторыя працадаўцы ўшчамляюць гэта права грамадзяніна тым, што не выплачваюць заработную плату ў афіцыйным парадку своечасова альбо выплачваюць яе ў памерах меншых, чым устаноўлена законам.

Апісаць сутнасць схемы заробку «ў канверце» можна, выяўляючыся іншымі агульнапрынятымі тэрмінамі. Як вядома, наймальнікі выплачваюць «каляровую» заработную плату:

«Белую», г.зн. тую, якую работнiк, якi заключыў працоўны дагавор, атрымлівае афіцыйна (па ведамасці з налічэннем абавязковых страхавых узносаў i утрыманнем падаходнага падатку); 

«Чорную», калі работнік зусім не прымаецца на працу, а ўсе выплаты яму вырабляюцца неафіцыйна (без дакументаў, з рук у рукі), пры гэтым не выплачваюцца страхавыя ўзносы, не ўтрымліваецца падаходны падатак (а калі часам утрымліваецца, то трапляе ў кішэню працадаўцы );

«Шэрую», якая выплачваецца неафіцыйна супрацоўніку, прынятым на працу па працоўнай дамове, звыш сумы невялікага афіцыйнага акладу. Таксама шэрай заробкам называюць выплаты зарплаты пад выглядам іншых плацяжоў, падаткаабкладанне якіх менш.

Выдачу «чорных» і «шэрых» заробкаў як раз і называюць заработнай платай «у канверце».

Атрымліваючы неафіцыйную зарплату, вы тым самым згаджаецеся на наступныя рызыкі:

- ня атрымаць заработную плату ў выпадку любога канфлікту з начальнікам;

- ня атрымаць адпускныя;

- не атрымаць у поўным аб'ёме аплату лістка непрацаздольнасці;

-цалкам пазбавіцца сацыяльных гарантый, звязаных з скарачэннем; навучаннем і нараджэннем дзіцяці.

Акрамя таго, з Вашай заработнай платы не будуць у поўным аб'ёме ажыццяўляцца пенсійныя налічэння. Непрыемнасць гэтай сітуацыі Вы адчуеце больш востра бліжэй да старасці. Калі работніку налічвалася мінімальная зарплата або зарплата ў памеры ніжэй мінімальнай, то і памер пенсіі апынецца мінімальным.

У дадзенай сітуацыі важна, што выплаты «чорнай, шэрай» заробкі істотна ўплывае на сітуацыю з пенсійным забеспячэннем ў цэлым. Гэта абумоўлена яшчэ і тым, што пры сённяшняй сістэме сацыяльнай салідарнасці пакаленняў (іншымі словамі, праз налічэння на заробкі кормяць пенсіянераў тыя, хто сёння працуе), вырашальнае значэнне мае дачыненне колькасці занятых у народнай гаспадарцы і пенсіянераў, адпаведна і сума выплачаных страхавых узносаў з даходаў працуючых.

Такім чынам, нявыплата страхавых узносаў з няўлічанага даходу цягне недапаступленне сродкаў у органы сістэмы сацыяльнай абароны, а значыць, негатыўна адбіваецца на памеры пенсій старэйшага пакалення. Гэта значыць, атрымліваючы «шэрую» заработную плату маладыя людзі «адрываюць» кавалак пенсіі ва уласных бацькоў, бабуль, дзядуль.

Ні для каго не сакрэт, што арганізацыі з нізкімі афіцыйнымі заробкамі даўно патрапілі пад пільную ўвагу кантралюючых органаў, але варта памятаць - толькі актыўная грамадзянская пазіцыя саміх работнікаў дапаможа вырашыць праблему ценявы зарплаты. Не атрымаўшы згоды на заробак «у канверце», працадаўца, які мае патрэбу ў каштоўных кваліфікаваных кадрах, будзе вымушаны легалізаваць заработную плату ў поўным аб'ёме.